Elmaslar, yüzyıllar boyu değerli taşlar arasında en özel yeri aldı. Son derece değerli ve pahalı ürünlerdir. Özellikleri sebebiyle doğal elmasın yapaylarından nasıl ayırt edileceği sorusu herkesin merak ettiği konulardan biri olmuştur. Biz de pırlantaların sentetik ve taklitlerinden nasıl ayırt edileceğini Gemoloji Bilim Uzmanı Ercüment Tandoğan’a sorduk.
DOĞAL PIRLANTA NASIL TESPİT EDİLİR?
Gemoloji Bilim Uzmanı Ercüment Tandoğan
Sentetik pırlanta, kuyumculuk sektöründe 2 şekilde karşımıza çıkıyor: HPHT ve CVD üretim yöntemi olarak. CVD (Chemical Vapour Deposition) kimyasal buhar çökeltme yöntemi olarak geçer. Burada, basınca çok ihtiyaç duyulmadan bir üretim gerçekleşiyor. Diğer yöntem HPHT (High Pressure, High Temperature) ise yüksek basınç yüksek sıcaklık yöntemiyle üretilir. Bunları laboratuvarda spektroskopik yöntemlerle kimyasal ve moleküler yapısına bakarak inceleyebiliriz, bu yöntemle hangi taşın CVD hangi taşın CVD üretimi olduğunu tespit edebiliyoruz. Bu sebeple; sentetik taşları çıplak gözle ve herhangi bir lup yardımıyla tespit edebilmek çok mümkün değil. Tam donanımlı gemoloji laboratuvarında bu testin yapılması gerekiyor. Bazen sentetik ve imitasyon kelimeleri birbiriyle karıştırılabiliyor. Sentetik dediğimiz aslında sentezlenmeden gelen bir sözcük, bir malzemenin sentezlenmesini düşünelim, aynı fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip olarak laboratuvar ortamında üretiliyor sentetik taşlar. Fakat kübik zirkon ya da mozanit bir taklit taştır. Bunlar imite edilmiş, sadece görüntü olarak elmasa benzeyen malzemelerdir. Fakat ne fiziksel yapısı, ne de kimyasal yapısı elmasa benzemez. İmitasyon pırlantaları farklı görsel yöntemlerle ayırt edebiliriz. Yüksek saçılmadan kaynaklı çizgi tespiti ile kübik zirkonu ayırt edebiliriz. Mozanitte de belirli bir eğitim alındığında çift kırılma açıları gözlemlenebilir. Bununla ilgili birkaç çalışma yaptıktan sonra kişiler bunu tespit edebilirler.
