Telkariyi ilmek ilmek dokumaya 13 yaşında başladı. Alaattin Pekşen bu sanata tam 45 yılını verdi . Alaattin Usta, Ankara'nın Beypazarı ilçesinde telkari sanatını yaşatmaya çalışan değerli ustalarımızdan sadece biri. Alaattin Usta bu sanatın unutulmaması için elinden geleni yapıyor ama ustanın dertli olduğu bir konu var. O da telkarinin makineleşme tehdidi ile karşı karşıya olması. Alaattin Pekşen bu değerli sanatla ilgili tüm ayrıntıları Kuyum Haber'e anlattı.
45 YILLIK TELKARİ USTASI ALAATTİN PEKŞEN ANLATIYOR
Telkari Ustası Sayın Alaattin Pekşen
45 yıldır bu işi yapıyorum. Çıraklıktan başladım. 13 yaşında başladım. Ustamdan öğrendiklerimi 5-6 senede aktive edip, yetiştikten sonra kendi işlerimi kurmaya başladım. Atölyede de ustamdan öğrendiklerimin üzerine ne katabilirim hesabı ile yola çıkarak, telkâriyi geliştirmek adına bir çok modeller çıkarttım. Bunun yanı sıra elemanlar yetiştiriyorum. Son zamanlarda yetişen eleman kalmadı sayılır.
''USTALARIMIZ HER GEÇEN GÜN AZALIYOR''
Telkari Ustası Sayın Alaattin Pekşen
3-5 tane ustamız bile kalmadı. Onlar da giderse ne olur bilmiyorum. Mesleğin ilerisi görülmüyor. Telkari ile uğraşan en az 30 ustamız çıkar. Ama bunların çoğu gerçek telkâriyi el sanatı olarak elde yapan kişi sayısı azaldı. Günümüzün teknolojisi ile makineler giriyor. Tek tek uğraşacak usta kalmadı. Bu da çok üzücü bir şey. Bir işi yapıyorsunuz iki şıkkınız vardır. Ya tüccar olmak için, para kazanmak için yapacaksınız. Veya sanat olarak yapacaksınız, sanattan keyif alarak yapacaksınız. Ben ikinci yolu seçtim. Ben burada çok para kazanmak derdinde değilim. Sanat yürüsün. Ben köprü olayım. Başkalarına ulaştırayım. Onlar bir başkalarına ulaştırsın. Sanat öyle devam etsin istiyorum. Ben bunu çok severek yapıyorum. Para kazanma kaygısından ben bu işi içimden geldiği gibi duygularımı düşüncelerimi buraya döküyorum. Kendimi ifade etme şekli telkâri sanatı benim için.
''ÇOK İNCE VE SABIR İSTEYEN BİR SANAT''
Telkari Ustası Sayın Alaattin Pekşen
Çok ince ve sabır isteyen bir sanat. Seviyorum emek vererek, bir şeyler üretmeyi, bunu ben yaptım diyebilmeyi seviyorum. Çünkü her insanda böyle olabilmesi lazım. Gümüş dediğimiz maden bu şekildedir. Ham şekli. Bu telkâri haline gelene kadar, emek var, sabır var, buna kattığınız duygularınız var, o günkü ruh haliniz, her şeyi yansıtıyorsunuz buraya. Ayna misali içinizdekileri, buraya yansıtıyor. Bunun adı da sanat oluyor. Ve ben bu sanatın bu yönünü çok seviyorum. Ayrıca sanatın en çok sevdiğim tarafı da bunun her şeyinde emeğiniz var. Sizi anlatan bir kimliğiniz bu. Ben öldükten sonra bunların kalıcı olması çok güzel. Çeyiz sandıklarında saklanacak. Anneden kızına geçecek. Dolayısı ile kaybolan bir şey değil. Yaptığınız sanat yıllar sonra konuşulacak. Nesillerden nesillere takılacak ve aktarılacak. Bu çok hoş bir şey.
''ÇIRAK BULMAKTA ZORLANIYORUZ''
Telkari Ustası Sayın Alaattin Pekşen
Maalesef eğitim şartları ve eğitim sistemi değişti. Bir genç 18-20 yaşından önce çırak bulamazsın. İnsanlar ilk-orta-lise okuduktan sonra ağaç yaşken eğilir derler ustalarımız. Biz yaşken eğildik. 18-20 yaşındaki bir insanı sertleşmiş bir insanı eğemezsin kırılır. Onun için bunlar çocuk yaşta öğrenilmesi gereken şeyler. Eskiden beri ahilik geleneği ile gelen. Bu sanatlar, ahilik o zaman bir mektepmiş bir okulmuş. Sadece sanat öğretilmezdi. Çocuk ahlakı, dürüstlüğü, alışverişi, diyaloglarını, ustasının yanında öğrenirdi. Gerçekten bir okuldu. Şimdi bunlar kalmadı. Ne olacak bilmiyoruz.
''TILSIM GELİNLER İÇİN OLMAZSA OLMAZ''
Telkari Ustası Sayın Alaattin Pekşen
Bu gelinler için bulunmaz bir şey. Düğünlerde mutlaka bu tılsım istenir. Erkek tarafından tılsım olacak. Bir çok altın istenir ama tılsım mutlaka olacak. Bunu Beypazarı dışındakiler çok bilmez. Alanlar mutlaka oluyor. Özellikle bizim insanımızın geleneksel bir tutkusudur. Çeyiz sandıklarında mutlaka olması lazım. Buna bir usta iki gününü vermesi gerekir. Çok ince, sık ve bu kalitede olması için. Eğer bir günde, yarım günde çıkartıyorsa ona biraz bakmak lazım. Gerçek sanatı döktürebilmeniz için iki gün vermek lazım.
''MARDİN'E TELKARİ BEYPAZARI'NDAN GİDİYOR''
Telkari Ustası Sayın Alaattin Pekşen
Mardin’in hakkını yememek lazım. Bu sanat kökenini araştırırsak oralardan gelmedir. Eski Ermeni ustaların buraya yerleşmesinden veya buranın çok eski medeniyetlerinden. İşin doğrusu sanat oralardan geliyor. Ustalarımızda onlardan öğrenmiş. Şu anki durumunu sorarsanız oradaki yetişmiş ustalar bizim yaşadığımız sorunları onlar da yaşıyorlar. Yeni yetişen usta olmadığı için en son yetişen birkaç yaşlı usta vardı. Onlar da bilmiyorum belki vefat etmiştir. Buradan çok ürün gidiyor Mardin’e.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
