Diğer devletler tarafından uygulanan yaptırımlar sebebiyle zor günler geçiren İran'da ekonomi koronavirüs salgını ile birlikte durma noktasına geldi. Ülkede tüm sektörlerde yaşanan sıkıntılar kuyumculuk sektöründe de etkisini gösteriyor. İran'daki kuyumculuğun son durumunu 18 yıldır bu mesleği yapan ve Urmiye'de yaşayan İhsan Himmeti Kuyum Haber'e anlattı.
İRAN'DA KUYUM SEKTÖRÜNDE SON DURUM NE? İranlı Kuyumcu İhsan Himmeti: Ben İhsan Himmeti. Urmiye'de yaşıyorum. 18 yıldır kuyumculuk ile uğraşıyorum. Bu işe Tahran'da başladım. Şu anda Urmiye'nin en büyük caddesi olan İmam sokağında bir mağazam var.
İran'da ve şehrinizde korona salgını ne durumda?
İranlı Kuyumcu İhsan Himmeti:
2020'de bir veya iki ay kadar süren bir karantina dönemi geçirdik. Ekonomi bu dönemde durma noktasına geldi. 2021'in ilk aylarındayız. Mağazalarımız şu an kapalı. Ve 28 Mart'tan itibaren toplam 21 gün kapalı kalacak. Korona vakalarının azalması için önemli önlemler aldılar. Bizde sonucu merakla bekliyoruz. Süpermarketler, hastaneler ve eczaneler dışında tüm işletmeler kapalı. Urmiye ve Tahran'ın önmeli taicaret merkezleri olan iki ayrı Kapalıçarşı'da şu an kapalı.
İran'da şu anda tüm mağazalar kapalı mı?
İranlı Kuyumcu İhsan Himmeti:
Bildiğim kadarıyla tüm şehirlerde hayat yüzde 85 oranında durdu. Sadece sağlık ve gıda işletmeleri açık.
Korona salgını kuyumculuk sektörünü nasıl etkiledi?
İranlı Kuyumcu İhsan Himmeti:
Korona salgını süresince İran'ın ekonomisi çok büyük zarar gördü. Ve halk da bundan bir hayli etkilendi. 18 yıldır kuyumculuk sektörünün içindeyim. Ben böyle bir durgunluk görmedim. Sadece ben değil tüm esnaf ve fabrikalar bu durumdan etkilendi. Hatta etkilenmekle kalmadık. Mağazalar kapalı olduğu için kimse alışveriş yapamıyor. Ve devlet tarafından da üzerimizde ekonomik olarak baskı var. Biz de bu durumdan kendi payımıza düşeni aldık. Hiç bu kadar kötü geçmemişti.
Kadınların takı tercihi İran'da ve Urmiye'de nasıl? İranlı Kuyumcu İhsan Himmeti:
Urmiye'nin kadınlarının zevki diğer şehirlerden biraz farklı. Kadınların takı anlayışı eskiden beri diğer şehirlere göre daha farklı ve daha zevkli. Urmiye zaten bu yönüyle eskiden ''Küçük Paris'' olarak nitelendirildi. Ben 5 yıl önce İstanbul'da Kuyumcukent'te çalışıyordum. Kapalıçarşı'da satılan 21-22 ayar altınlar buradaki kadınların pek tarzı değil. Tifanny ve Cartier tarzı zarif takılar ilgilerini çekiyor. Daha çok günümüzün modasını takip ediyorlar. İnsanlar diğer şehirlerde takıyı yatırım amaçlı alıyorlar. Ama Urmiye'de önce takının güzelliğine bakılır. Yatırım kısmı daha sonra düşünülür. Urmiye'deki büyük kuyumculara gittiğinizde en güncel takı modellerini görürsünüz. Ama altın ticareti durma noktasına geldiği için artık yeni modeller gelmiyor. Çünkü bahsettiğim bu takı modelleri İran'da yasaktı ama artık şimdi fabrikalarımıza Türkiye'den ve İtalya'dan üretmemiz için yeni makineler geliyor. Ürettiğimiz ürünler elbette orjinali ile aynı kalitede olmuyor. Ama üretebileceğimiz en yüksek kalitede üretiyoruz.
Pandemi sürecinde altın tedarikinde sorun yaşadınız mı?
İranlı Kuyumcu İhsan Himmeti:
Pandemi ile birlikte uçaklarda yeni önlemler alındı. Sosyal mesafeye dikkat etmek gerekiyordu. O yüzden altınla birlikte yolculuk yapmak zorlaştı. Bu yüzden altın tedarikinde problemler yaşıyoruz. Şartlar zor olsa da ekonomik olarak ayakta durmaya mecburuz. Ama ekonomik olarak korkuyoruz. Ben firmamda online olarak satış yapıyorum.
Bu konuda size bir soru sormak istiyorum. Online olarak mı yoksa doğrudan satış mı daha iyi?
İranlı Kuyumcu İhsan Himmeti:
Elbette doğrudan satış daha iyi. Çünkü bizim sektörde müşteri altına dokunmak istiyor. Müşteri ürünü yakından görüp dokunmayınca ona ürünü anlatmak zor oluyor. Ama tabi ki online satış kuyumcular için büyük avantajlar da sağlıyor. Ama online satyış ne kadar iyi olsa da doğrudan satışın yerini tutmuyor.
İran'da atölyeler pandemi döneminde altın üretiminde sıkıntı yaşanıyor mu?
İranlı Kuyumcu İhsan Himmeti:
Elbette üretimde bazı sıkıntılar yaşanıyor. Amerika'nın ambargosu sebebiyle fabrikaların makinelerinin tamir garantisi bulunmuyıor. Cihazlar bozulunca parçasını bulmak çok zor oluyor. Bu sorun kuyumculuk sektöründe de var. İran'daki ambargolar bizim sektörümüzü de etkiliyor.
Türk ürünleri İran'da beğeniliyormu? Hangi ürünler daha çok tercih ediliyor?
İranlı Kuyumcu İhsan Himmeti:
İran'da Türk dizileri çok izlendiği için dizilerde farklılar takılar görülüyor. Bu yüzden de kadınlar bu takılardan almak istiyorlar. Urmiye'de 21 ve 22 ayar altın çok fazla tercih edilmiyor. Dizilierdeki oyuncuların taktıkları takılar daha çok tercih ediliyor.
Beni sorularım bu kadar. Eklemek istediğini bir konu var mı?
İranlı Kuyumcu İhsan Himmeti:
Türkiye ile İran arasındaki finansal işlemlerin ve değerli maden ticaretinin sınırlı olmaması hem bizim hem de türkiye için çok avantaj sağlar. İran'dan ham olarak Türkiye'ye altın gönderip işlendikten sonra rahat ve hızlı bir şekilde geri alabilirsek İran, Türkiye için önemli bir pazar haline gelebilir.
