Geçmişten günümüze uzanan kuyumculuk tarihi için önemli yapı taşlarından olan Urartu medeniyetine uzun yıllar ev sahipliği yapmış olan Van'da kuyumculuk sektörü hareketli günler yaşıyor. İran'a komşu olan şehirde yaz aylarının gelmesi ile kuyumcularımız da satışlarını artırmaya başladı. Van kuyumculuğunun son durumunu Van Kuyumcular Derneği Başkanımız Sayın Mehmet Yıldırımoğlu ile konuştuk.
PANDEMİ SÜRECİ VAN'I NASIL ETKİLEDİ? Van Kuyumcular Derneği Başkanımız Sayın Mehmet Yıldırımoğlu Van’da Türkiye’nin güzel şehirlerinden birisi. Türkiye’nin genelinde olduğu gibi Van’da etkilendi. Pandemi sürecinde işsizlik, kapatılma bizler de zarar gördük. Bizim kapatılmamız bazı sektörlerin işine geldi. Telefon faturası kesen yerler ve benzer işletmeler başladılar bizim işlerimizi yapmaya. Hangi işlerimizi yapıyorlar? Altın sektörü insanların teminatıdır. Bir yatırım yapılmıştır, kötü gün olduğu zaman ihtiyacını görmek için altınını bozduracaktır. Kuyum sektörü kapalı olunca altınınız bozdurmak için alternatif yerler arıyor. Bizden düşük fiyatlar vererek insanların altınlarını bozuyorlar. Biz bunlara şahit olduk. Ama müdahalemiz ne olabilir? Müdahale edemiyoruz. Çünkü bizim yaptırım gücümüz yok. Elimiz kuvvetli değil. Yöneticilerimiz bizde de eczaneler gibi nöbetçi bırakması gerekiyordu.Sınır kapısı açıldı. Önceki ay içinde kapıyı açtılar. Kontrollü bir şekilde, geçişleri yapmaya başladılar. Kontrollü olarak turistler içeriye girmeye başladılar. Ayın 1’i itibari ile hükümetimiz açıklama yaptı. Cumhurbaşkanımızın açıklamasından dolayı, düğünleri ve işyerleri biraz daha hareketlendi. Toplantıları, düğünleri rahatlatınca biraz daha esnek olunca hareket de başladı. İnsanlar bugünleri bekliyorlar. Ama altında yükseldi. Şu anda 520’leri geçti. Bizim sektörümüzde daha fazla talep oluyor. Altının yükselmesi ile hareketlilik oluyor.
''GÜMÜŞ İŞLEMECİLİĞİ ANA SEKTÖRLERDEN BİR TANESİ'' Van Kuyumcular Derneği Başkanımız Sayın Mehmet Yıldırımoğlu Ben 52 yıldır bu sektörün içindeyim. Urartulardan beri bizim işimiz gümüş ve ya altın. Gümüş işlemeciliği de ana sektörlerimizden biridir. Bizim takılarımız Urartular’dan geliyor. Gümüşten sonra altın işlemeciliğine geldik. Altın bizim düğünlerimizde teminattır. Düğünde ne kadar takı takılırsa o insan ve evliler için bir teminattır. O altını daha sonra nerede bir ihtiyaçları varsa orada kullanıyorlar. Bir de bizim kültürümüzde altın düşkünlüğü vardır. Takıyı biz çok seviyoruz. Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde altına ilgi fazladır. Bazen gelinin taşıyamayacağı kadar altın takılıyor. Bu da teminat olarak takılıyor. Biz de taç vardır. Kemer vardır. Bugün Hint takımları dediğimiz 1-1,5 kiloya yakın Hint takıları takanlar var. Van’a ait olan şeyler günümüzde değişti. Buna kemer ve taç gibi ama günümüzde modernleşti. Hint takımı Trabzon seti. Yeni modeller çıkınca insanlar onları kullanmaya başladı. Ama bizde her zaman takı merakı vardır. Savat işlemeciliği Urartu döneminden beri devam ediyor. Burada Ermeniler de yaşamışlar. Onlar da savat işlemeciliği yapmışlar. Ermeniler dahi burada savat ve gümüş, altın üzerine burada işçilik yapmışlar. El işlemeciliği yapmışlar. Burada yine el işlemeciliği ve savat üzerine çalışan atölyelerimiz de vardır.
VAN'DA KUYUMCU ATÖLYESİ VAR MI? Van Kuyumcular Derneği Başkanımız Sayın Mehmet Yıldırımoğlu Van’da atölyecilik var. Şu anda çalışan imalatlar var. Bilezik yapıyorlar. Bunun yanında alyans yapılıyor Van’da. Ağırlıklı olarak batıdaki atölyelerden buraya, yaklaşık 50-60 kadar toptancı dışarıdan geldiği için biraz da vitrincilik nasıl biliyor musunuz? Al-sat. Türkiye’nin en ucra köşesindeyiz. Sınır bir ilde olduğumuz için atölyecilik çok fazla kar bırakmıyor. Kar oranı düşük oluyor. Mecbur dışarıdan gelen hazır malları alıyoruz. Bu da buradaki insanların para kazanamayınca insanlar hazır alıp satmaya yöneliyor. Çalışan atölyelerimiz var ama bir Maraş kadar bir Antep kadar bir Adana, Mersin, İstanbul kadar yok. Onlar içeride olduğu için sirkülasyonları çok.
''VANLI ESNAFLARIN YÜZDE 95'İNDE USTALIK BELGESİ VAR'' Van Kuyumcular Derneği Başkanımız Sayın Mehmet Yıldırımoğlu Ehliyetsiz hiçbir iş olmaz. İşin ehli olmak lazım ehliyetli olmak lazım. Avrupa Standartlarını yakalamaya çalışıyoruz şu anda. Bundan 15-20 yıl önce her meslek grubunda ehliyetli olmak lazımdı. Avrupa düzeyine çıkmak için istediler. Biz bunu o gün görüyorduk. Ben o günde yine Van Kuyumcular Derneği yönetimindeydim . Ticaret Odası Başkan Vekilliği yapıyordum. O gün kuyum sektöründeki bütün arkadaşlarımıza, gelin ustalık ve kalfalık belgesine teşvikte bulunduruyorduk. Şimdi bizim Van’da hemen hemen yüzde 95’inin kuyum sektöründe bulunanların hepsi belgeleri vardır.
